بررسی سیر شعر فارسی در دوره افشاریه و زندیه با تکیه بر نه تن از شاعران این عصر

چکیده: پیچید گیسبک هندی در اواخر دوره ی صفویه شدت گرفت.از این رو شعرای دوره ی افشاریه و زندیه به این نتیجه رسیدند که باید برای تغییر سبک شعر فارسی بکوشند که سرانجام با بازگشت به سبک پیشینیان از سبک هندی عدول کردند. این شعرا (شعله،مشتاق، آذر، هاتف و...) مقدمات ظهور سبک بازگشت را مهیا کردند .شعر دوره ی افشاریه و زندیه حد فاصل شعر بازگشت و سبک هندی است، که به تدریج نشانه های سبک هندی در آن کاسته می شود و در دوره ی قاجار به پیراستگی بیشتری دست می یابد.در شعر این دوره از یک سو برخی ویژ گی های سبک هندی به چشم می خورد و از سوی دیگر مقدمات شعر بازگشت دیده می شود. بنابراین در بررسی شعر شاعران این دوره برخی ویژگی های سبک هندی چون اسلوب معادله، بهره گیری تجارب روزمره، ترکیبات خاص سبک هندی و غیره به چشم می خورد. از آنجا که رویکرد این شعرا به سبک های خراسانی و عراقی بوده است، برخی از ویژگی های این دو سبک نیز در شعر این دوره مشهود است. ویژگی های برجسته ی سبک خراسانی که در شعر این شاعران احیا گردید، عبارتند از: حروف اضافه ی مضاعف، لف و نشر، مدح و ستایش و غیره. ویژگی های سبک عراقی که مورد پذیرش گویندگان این دوره قرار گرفت، عبارتند از: پرش ضمیر، کاربرد اصطلاحات علمی، لغز، استعاره و مضمون. در کنار بهره گیری از سبک های گذشته برخی از ویژگی های شعر این دوره محصول زمان ظهور این شعرا است، از جمله: ترکیبات خاص، استعارات بکر و مضامین تازه.